Andrzej Stasiuk tw�rca �redniego pokolenia (ur. w 1960) jest autorem utwor�w prozaicznych kilku gatunk�w, jak te� tomik�w wierszy i sztuk teatralnych. Osobowo�� barwna (za odmow� s�u�by wojskowej siedzia� p�tora roku w wi�zieniu), podr�nik, wielbiciel przyrody i ciszy ko�cz�cych sw�j �ywot podlaskich wsi. Kto�, kto ma taki �yciorys, takie upodobania i sympatie, nie pisze traktat�w naukowych, powie�ci fantastycznych, kryminalnych, tylko kontynuuje – dobrze sobie znan� tematyk� wiejsk�.


G��wnym tematem utworu jest �ycie mieszka�c�w wsi po�o�onych nad rzek�, rozgraniczaj�c� dw�ch okupant�w Polski: hitlerowskich Niemiec i Ruskich ( �wczesny ZSRR ). Akcja Przewozu jest bardzo dynamiczna, rozgrywa si� w czasie przygotowa� Niemiec do inwazji na niedawnego sojusznika, z kt�rym wcze�niej podpisa�y porozumienie znane w historii jako Pakt Ribbentrop - Mo�otow. Czerwiec 1941 roku to okres, kiedy wszyscy s� pewni, �e nast�pi� jeszcze trudniejsze czasy. Na kartach Przewozu poznajemy przedstawicieli mizernego ruchu oporu, u kt�rych ch�ci i zapa� znacznie przewy�szaj� mo�liwo�ci i umiej�tno�ci dzia�ania zbrojnego. Wystarczaj�co zosta�a pokazana kwestia �yd�w, ich beznadziejn� sytuacj�, kiedy nie maj� ju� od kogo spodziewa� si� pomocy. Andrzej Stasiuk w pe�ni udowodni� swoj� tez�, �e Wojna to strach i smr�d. Strach wszystkich przed wszystkim i walka o �ycie za ka�d� cen�.
Pozornie wydaje si�, �e bohaterami utworu s� m�czy�ni, to jednak kobiety wykazuj� si� wi�ksz� odwag�, rozs�dkiem i stanowczo�ci�. Wcale nie ra�� w�tki erotyczne, by� one zawsze integralnym elementem �ycia a szczeg�lnie w okresie wojennym
Autor si�ga te� do rodzinnych korzeni, por�wnuj�c podlask� wsp�czesn� wie� z t�, kt�r� zapami�ta� z dzieci�stwa. Zagony sta�y si� wielkimi �anami zb�, wygony zamieniono na dzia�ki budowlane, znikn�y miedze i dr�ki polne, wozy ci�gnione przez konie. To co opisuje i jakiego j�zyka u�ywa �wiadczy, �e �ycie na wsi zna z w�asnych prze�y�. Na uwag� zas�uguje te� w�tek relacji autora z ojcem.
Nie wiem czy wsp�czesnemu „mieszczuchowi ” udzieli si� potrzeba poznania zmian, kt�re nast�powa�y w �rodowiskach wiejskich, ale pokolenia wywodz�ce si� z nich b�d� czyta� te strony powie�ci z zadum� i refleksj�, mo�e nawet z nostalgi�.
Stasiuk formu�uje te� odwa�ne bardzo celne uwagi o wsp�czesnym �yciu politycznym, religijnym, co �wiadczy o jego doskona�ym rozeznaniu tej materii, jak te� czyni� utw�r bardziej atrakcyjnym.
Polecam gor�co t� ksi��k� ze wzgl�du na jej walory artystyczne i poznawcze.

Edward Dziadu�a

---

Dodane: 2021-06-21

---